Χάρτης - Γκαρντάια (Ghardaïa)

Το φράγμα Μετίσα στο Ουαντί Μζαμπ Η Γκαρντάια (غرداية, Μζαμπ-βερβερικά: Taɣerdayt) είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Γκαρντάια της Αλγερίας. Η κοινότητα της Γκαρντάια έχει πληθυσμό 93.423 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2008, από 87.599 κατοίκους το 1998, παρουσιάζοντας ετήσιο ρυθμό αύξησης 0,7%.

Βρίσκεται στη βόρεια-κεντρική Αλγερία στην έρημο της Σαχάρας κατά μήκος της αριστερής όχθης του Ουαντί Μ'ζαμπ. Η κοιλάδα Μ'Ζαμπ στην επαρχία Γκαρντάια (Βιλάγια) εγγράφηκε στον κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO το 1982 ως πολιτιστική κληρονομιά που αξιολογείται βάσει των κριτηρίων II (για τον οικισμό της που επηρεάζει τον πολεοδομικό σχεδιασμό ακόμα και στον παρόντα αιώνα), ΙΙΙ (για τις πολιτιστικές αξίες των Ιβάδων), και V (για την οικιστική κουλτούρα που επικράτησε στον τρέχοντα αιώνα).

Η Γκαρντάια είναι μέρος μιας πεντάπολης, μιας πόλης σε λόφο μεταξύ τεσσάρων άλλων, που χτίστηκε πριν από περίπου χίλια χρόνια στην κοιλάδα του Μ'Ζαμπ. Ιδρύθηκε από τους Μοζαβίτες, μια ιβαδική αίρεση των Βέρβερων μουσουλμάνων.

Είναι σημαντικό κέντρο παραγωγής χουρμάδων και κατασκευής κουβερτών και πανιών. Χωρίζεται σε τρία περιτοιχισμένα τμήματα, και ως εκ τούτου είναι οχυρωμένη πόλη. Στο κέντρο βρίσκεται η ιστορική περιοχή των Μοζαβιτών, με τζαμί σε σχήμα πυραμίδας και πλατεία με αψίδες. Λευκά, ροζ και κόκκινα σπίτια, κατασκευασμένα από άμμο, πηλό και γύψο υψώνονται σε βεράντες και στοές.

Στο βιβλίο της του 1963, με τίτλο La force des choses, η Γαλλίδα υπαρξιακή φιλόσοφος Σιμόν ντε Μποβουάρ χαρακτήρισε την Γκαρντάια ως «έναν όμορφα κατασκευασμένο πίνακα κυβισμού».

Το όνομα Γκαρντάια έχει τις ρίζες του σε μία αγία με όνομα Ντάια που ζούσε σε σπηλιά (ghār/γκαρ) στην περιοχή προτού αυτή εξελιχθεί σε πόλη που κατοικήθηκε από Ιβαδίτες μουσουλμάνους που ήρθαν για να διαφύγουν από τη δίωξη από τους φατιμίτες μουσουλμάνους στον βορρά.

Εναλλακτικά, το όνομα Γκαρντάια μπορεί να προέρχεται από τη βερβερική λέξη Ταγκερνταϊτ (ⵟⴰⴳⵀⴻⵔⴷⴰⵢⵜ) που σημαίνει το κάστρο, αν και δεν υπάρχει αξιόπιστη τεκμηρίωση για αυτό.